In plaats van vandaag of morgen helemaal onderaan die reactie-pagina nog een soort eindreaktie te plakken, leek het me voor nu wel gepast om het maar even hier, weer als gewone post, te doen. Wat meer in het zicht en wat ook meer ruimte. Zie wel dat Frank intussen ook al iets geplaatst heeft! Sorry, Frank, nou zet ik 'm erbovenop! Excuus!
Okee. Loop ik een beetje moeizaam en hardop te prevelen over verantwoording, verantwoordelijkheid , authenticiteit enzo, blijkt opeens maar hoe die begrippen toch klaarblijkelijk “in de lucht hangen”. Zelfs in dit BE-blog-gespecialiseerde achterhoekje van het internet, en zelfs gerelateerd aan het medium strip. Of is zoiets van alle tijden? Of heeft dat te maken met het internet? En meteen ook zo concreet!! Verantwoording afleggen meneertje de tekenaar! Dunne armpjes, beentjes en rommeligheid! Hoe zit dat? Haha,
Zelf zat ik in die vorige posting eigenlijk meer op de toer van een soort maatschappelijke verantwoordelijkheid van het stripmedium. Vakmanschap. Betrouwbaarheid. Authenticiteit. Handgemaakt en ambachtelijk in de digitale storm. Regionaal Nederlands in het grote Europa. Dat soort dingen, maar goed. Komt later vast wel weer. Zal nu maar es proberen een paar opvallende dingetjes uit jullie reacties aan te stippen en te overdenken. Effe rekenschap geven! Ahum.
Otto: “Het moet nog geen verrassing zijn dat de wereld niet eerlijk is, dat er geen gerechtigheid is en dat de wereld een boze plek is?”
Kijk, misschien sjoemelt iedereen wel een beetje binnen de marges van z’n bestaan -ik vast ook hoor- maar de openlijke stomheid, eerder dan de schaamteloosheid, van onze machthebbers verbijstert me toch iedere keer weer. Met macht komt toch een soort, desnoods gestileerde, verantwoordelijkheid? Ik vind het vooral zo stom, zo a-politiek, om zo knullig te handelen.
Frans de Waals chimpansee-politiek boeken hebben ons nu toch wel duidelijk gemaakt dat alle hogere primaten, ook wij, moeten gehoorzamen aan sommige elementaire machtsregels. Noem het rituelen. Disbalans kan niet ongetraft voortbestaan. Als er in crisis geen, desnoods dus rituele, pion geofferd wordt, onstaat er spanning in de groep. Verdwijnt het respect. Gaan de primaten het systeem saboteren. Gaan ze niet meer stemmen. Of op een gek.
GER: Ook voor mij zijn strips vooral een vorm van escaapisme.
En dat escapisme is helemaal legitiem. Mensen tikken zeven en half euro, of zelfs meer, neer om een half uurtje met zo’n album te kunnen wegdromen. Dan willen ze ervan op aan kunnen dat die albummakers hun vertrouwen niet zullen beschamen. Dat zeg ik op mijn eigen manier filmmaker Quintin Tarantino wel na.
GER: Ook voor mij zijn strips vooral een vorm van escaapisme.
En dat escapisme is helemaal legitiem. Mensen tikken zeven en half euro, of zelfs meer, neer om een half uurtje met zo’n album te kunnen wegdromen. Dan willen ze ervan op aan kunnen dat die albummakers hun vertrouwen niet zullen beschamen. Dat zeg ik op mijn eigen manier filmmaker Quintin Tarantino wel na.
Henk: In de serie wordt er gewoon gerookt, trouwens .
Ik denk wel dat we ermee weg waren gekomen, met dat roken en drinken en zelfs met dat racisme, als we de Bob Evers-reeks een stuk minder ernstig hadden opgezet. Dat we gewoon één knettergek stripboek hadden gemaakt met alles lekker aangedikt. Effe lachen om de jaren vijftig. Maar dat blijft toch niet leuk? Was het vast geen serie geworden.
Karel: Wel vind ik de inkleuring in de Eppo, heel anders dan in de vorige delen. In de vorige delen werden met de inkleuring de accenten in de plaatjes zo mooi aangegeven. Dat mis ik nu. Komt dat omdat er nu toch een tijdsdruk is?
De vorige twee delen werden ingekleurd door Wilma Leenders. Om allerlei redenen wordt de inkleuring voor dit deel wordt verzorgd door Dick Heins. Inkleuring luistert inderdaad heel nauw. Met de inkleuring worden altijd de compositie-accenten gelegd. Sterke punten benadrukt. Harmonie of juist contrast geschapen. Met kleur wordt sfeer gemaakt.
Ook ik zie dat de strip in de Eppo een totaal andere sfeer heeft gekregen dan de vorige delen. Het heeft m’n aandacht.
Karel: Jammer Otto. Ik deel je kritiek over Eppo gedeeltelijk wel. Maar het bestaan van een stripblad als Eppo, maakt het mogelijk dat er avonturenstrips als Bob Evers gemaakt kunnen worden.
Hier sluit ik me helemaal bij Karel aan. Met zo’n Epp-abbo doe je meer dan alleen die bladen aanschaffen. Je steunt echt daadwerkelijk de Nederlandse stripmakers! Wieweet wat daar op de lange duur weer voor moois uit komt!
Henkus: Op zich niks op tegen, maar als ik met name kijk naar de lichamelijke verhoudingen en de hele dunne spille-armpjes af en toe, vindt ik Hans niet alleen lekker los, maar ook af en toe slordig.
Oef, nu wordt het wel echt even echt en concreet verantwoording afleggen. Wat moet ik hierop nou zeggen? En heb ik hier eigenlijk wel een antwoord op? Of alleen iets vaags? En is dat straks weer niet een beetje strijdig met wat ik daarvoor betoogde? Laat ik maar es wat proberen.
Dat striptekenen, dat is een heel proces. Voor mij dan, ik spreek geheel op eigen titel, ook een tamelijk ingewikkeld proces. Anders dan veel andere tekenaars, trek ik niet zomaar m’n standaardpoppetjes uit de kast. Misschien geloof je dit niet, maar ik heb eigenlijk nauwelijks iets kant en klaar in de vingers. Geen enkel poppetje. Wie me op beurzen boven die albums heeft zien zweten, weet wat ik bedoel.
En hoe zeg ik dít nou een beetje duidelijk? Eigenlijk vind ik dat hele striptekenen elke dag een beetje opnieuw uit. Gewoon omdat ik het in feite nog steeds niet totaal weet. Elke dag zoek ik opnieuw uit hoe het moet. Hoe het kan. Hoe het beter kan. Een eindeloze, dagelijkse speurtocht naar expressie. Naar krachtiger, naar duidelijker. Naar helderder, maar ook naar simpeler.
Tja, dan wordt het misschien nu dan tijd voor de grote bekentenis. Fijn protestants christelijk en modern TV-Nederlands. En misschien jaag ik nu wel iedereen voorgoed weg, maar goed, het is blijkbaar verantwoordingsdag. Dus door het stof, Hans:
Eigenlijk is, ten diepste, het experimenteren de belangrijkste reden dat ik in dit vak zit. De slordigheid je je ziet Henkus, is volgens mij niet anders dan . . . experimenteerzucht. Ik beken! Experimenteerzucht met jouw strip. Onverantwoord. Wild en roekeloos! Voorbij het pijnpunt! Rock en roll!
Hier gaat het om. Kan die klare lijn niet beweeglijker? Moeten die armpjes en beentjes niet dunner? Voorbij de realiteit desnoods? Wordt ie dan niet nóg eleganter? Kan zo’n rotsblok ook met drie lijnen? Of zo’n plooi? Kan het met één vette, natte haal. Kan het helderder, kan het krachtiger? Beweeglijker? Feller? Dynamischer? Abstracter?
Je zou toch zeggen dat zoiets, zo’n speurtocht, na een paar albums, toch moet uitmonden in een soort optimale stijl. Voor elk grafisch probleem is, binnen de serie, in het verleden immers al es een oplossing gevonden, dus wordt het een kwestie van slim en verantwoord en vooral eindeloos hergebruiken. Hier doet toch de lichtbak wonderen. De ontwikkelingsfase erop, nu voortvarend produceren. Klinkt toch logisch. En zeker, ik zie veel strip-successeries dit patroon volgen.
Maar nee. Zelfs na vier of vijf albums ziet deze tekenaar nog eindeloos redenen om qua tekenwerk alle stijl-knoppen te draaien. Echt. Ik probeer me in te houden. Ik probeer rekening te houden met de lezer, maar weetje . . . dat vind ik wel eigenlijk het al-ler-leuk-ste om te doen, dat aan die knoppen draaien!
Hm. Ik ken alle bezwaren die nu komen. (Ik zie Frank’s witte neusje zo voor me!) Ik wéét dat ik met ge-experimenteer onverantwoorde risico’s zou kunnen nemen met de gemoedsrust van de lezer. (Tot zover dus dat bovenstaande verhaal over "vertrouwen beschamen" enzo.) Ik begríjp best dat overdadig experimenteren een beetje onbeleefd kan zijn. Ik weet dat ik, in het ergste geval, ons opgebouwde scharetje fans hiermee kan zelfs weer zou kunnen wegjagen. Ik snap het, ik snap het!!!
Ik denk wel dat we ermee weg waren gekomen, met dat roken en drinken en zelfs met dat racisme, als we de Bob Evers-reeks een stuk minder ernstig hadden opgezet. Dat we gewoon één knettergek stripboek hadden gemaakt met alles lekker aangedikt. Effe lachen om de jaren vijftig. Maar dat blijft toch niet leuk? Was het vast geen serie geworden.
Karel: Wel vind ik de inkleuring in de Eppo, heel anders dan in de vorige delen. In de vorige delen werden met de inkleuring de accenten in de plaatjes zo mooi aangegeven. Dat mis ik nu. Komt dat omdat er nu toch een tijdsdruk is?
De vorige twee delen werden ingekleurd door Wilma Leenders. Om allerlei redenen wordt de inkleuring voor dit deel wordt verzorgd door Dick Heins. Inkleuring luistert inderdaad heel nauw. Met de inkleuring worden altijd de compositie-accenten gelegd. Sterke punten benadrukt. Harmonie of juist contrast geschapen. Met kleur wordt sfeer gemaakt.
Ook ik zie dat de strip in de Eppo een totaal andere sfeer heeft gekregen dan de vorige delen. Het heeft m’n aandacht.
Karel: Jammer Otto. Ik deel je kritiek over Eppo gedeeltelijk wel. Maar het bestaan van een stripblad als Eppo, maakt het mogelijk dat er avonturenstrips als Bob Evers gemaakt kunnen worden.
Hier sluit ik me helemaal bij Karel aan. Met zo’n Epp-abbo doe je meer dan alleen die bladen aanschaffen. Je steunt echt daadwerkelijk de Nederlandse stripmakers! Wieweet wat daar op de lange duur weer voor moois uit komt!
Henkus: Op zich niks op tegen, maar als ik met name kijk naar de lichamelijke verhoudingen en de hele dunne spille-armpjes af en toe, vindt ik Hans niet alleen lekker los, maar ook af en toe slordig.
Oef, nu wordt het wel echt even echt en concreet verantwoording afleggen. Wat moet ik hierop nou zeggen? En heb ik hier eigenlijk wel een antwoord op? Of alleen iets vaags? En is dat straks weer niet een beetje strijdig met wat ik daarvoor betoogde? Laat ik maar es wat proberen.
Dat striptekenen, dat is een heel proces. Voor mij dan, ik spreek geheel op eigen titel, ook een tamelijk ingewikkeld proces. Anders dan veel andere tekenaars, trek ik niet zomaar m’n standaardpoppetjes uit de kast. Misschien geloof je dit niet, maar ik heb eigenlijk nauwelijks iets kant en klaar in de vingers. Geen enkel poppetje. Wie me op beurzen boven die albums heeft zien zweten, weet wat ik bedoel.
En hoe zeg ik dít nou een beetje duidelijk? Eigenlijk vind ik dat hele striptekenen elke dag een beetje opnieuw uit. Gewoon omdat ik het in feite nog steeds niet totaal weet. Elke dag zoek ik opnieuw uit hoe het moet. Hoe het kan. Hoe het beter kan. Een eindeloze, dagelijkse speurtocht naar expressie. Naar krachtiger, naar duidelijker. Naar helderder, maar ook naar simpeler.
Tja, dan wordt het misschien nu dan tijd voor de grote bekentenis. Fijn protestants christelijk en modern TV-Nederlands. En misschien jaag ik nu wel iedereen voorgoed weg, maar goed, het is blijkbaar verantwoordingsdag. Dus door het stof, Hans:
Eigenlijk is, ten diepste, het experimenteren de belangrijkste reden dat ik in dit vak zit. De slordigheid je je ziet Henkus, is volgens mij niet anders dan . . . experimenteerzucht. Ik beken! Experimenteerzucht met jouw strip. Onverantwoord. Wild en roekeloos! Voorbij het pijnpunt! Rock en roll!
Hier gaat het om. Kan die klare lijn niet beweeglijker? Moeten die armpjes en beentjes niet dunner? Voorbij de realiteit desnoods? Wordt ie dan niet nóg eleganter? Kan zo’n rotsblok ook met drie lijnen? Of zo’n plooi? Kan het met één vette, natte haal. Kan het helderder, kan het krachtiger? Beweeglijker? Feller? Dynamischer? Abstracter?
Je zou toch zeggen dat zoiets, zo’n speurtocht, na een paar albums, toch moet uitmonden in een soort optimale stijl. Voor elk grafisch probleem is, binnen de serie, in het verleden immers al es een oplossing gevonden, dus wordt het een kwestie van slim en verantwoord en vooral eindeloos hergebruiken. Hier doet toch de lichtbak wonderen. De ontwikkelingsfase erop, nu voortvarend produceren. Klinkt toch logisch. En zeker, ik zie veel strip-successeries dit patroon volgen.
Maar nee. Zelfs na vier of vijf albums ziet deze tekenaar nog eindeloos redenen om qua tekenwerk alle stijl-knoppen te draaien. Echt. Ik probeer me in te houden. Ik probeer rekening te houden met de lezer, maar weetje . . . dat vind ik wel eigenlijk het al-ler-leuk-ste om te doen, dat aan die knoppen draaien!
Hm. Ik ken alle bezwaren die nu komen. (Ik zie Frank’s witte neusje zo voor me!) Ik wéét dat ik met ge-experimenteer onverantwoorde risico’s zou kunnen nemen met de gemoedsrust van de lezer. (Tot zover dus dat bovenstaande verhaal over "vertrouwen beschamen" enzo.) Ik begríjp best dat overdadig experimenteren een beetje onbeleefd kan zijn. Ik weet dat ik, in het ergste geval, ons opgebouwde scharetje fans hiermee kan zelfs weer zou kunnen wegjagen. Ik snap het, ik snap het!!!
Maar toch . . .
En dan nog opeens dit inzicht. Heeft het soms met geld te maken? Of eerder het ontbreken daaraan. Hoewel leuke subtopper, rijk zijn we nog bij lange na niet geworden van deze serie. Financiele risico’s voel ik nu gewoon niet. Echt niet. Wat doet dat met de psyche van deze tekenaar?
En dan nog opeens dit inzicht. Heeft het soms met geld te maken? Of eerder het ontbreken daaraan. Hoewel leuke subtopper, rijk zijn we nog bij lange na niet geworden van deze serie. Financiele risico’s voel ik nu gewoon niet. Echt niet. Wat doet dat met de psyche van deze tekenaar?
Zou ik voorzichtiger met de stijl, met de lezer, omgaan zijn als deze Bob Evers serie m’n broodheer was?
Vragen, vragen. Later meer.
Vragen, vragen. Later meer.
3 opmerkingen:
Hans, je bent een held!
Na de (aarzelend gegeven) kritiek op het tekenen, kan ik niets anders doen dan me gewonnen geven voor het totaalplaatje "Bob Evers Strip".
Ik vind het ZO grandioos hoe jullie de dialoog (en verantwoording) aangaan met jullie publiek. Hoe je de moeite neemt om met ons te communiceren.
Dat is één van de voordelen van het ouder worden: perspectief krijgen.
Hoe anders was alles toen ik in de jaren '50, '60 als jongentje strips las en er weg van was.
Die geweldige tekenaars woonden wel helemaal in België, of NOG verder weg! Bovendien HEETTEN ze helemaal niet Morris, Hergé, of zo. En hun ware namen waren niet bekend. Over stripmakers HAD je het helemaal nooit, die maakten strips en verder uit.
Ik was uitzinnig bij de oprichtingsvergadering van Het Stripschap, om te zien dat er meer 'grote mensen' (ik was 18) waren die van strips (toch voor KINDEREN!) hielden. En dan de eerste tentoonstelling van originele strippagina's in België! Wow! Worden die pagina's ZO groot getekend! M'n ontmoeting met Willy Vandersteen... Alsof ik God ofzo ontmoette!
We leven dus duidelijk in een andere tijd. De tekenaar gaat nu zelfs door het stof voor z'n publiek!
Ik denk niet dat een Hergé zelfs maar OVERWOGEN had een blog bij te houden...
Dus Hans en Frank, weet dat jullie inspanningen op hun waarde wordt geschat! Bovendien is er de cultureel-historische waarde. Door de blog over een langere tijd te volgen, met name over zeg maar 25 jaar, zie je allerlei ontwikkelingen.
Ik zie zelfs nog wel mogelijkheden tot boekvorming van (een deel van) de blog. Wat dacht je van het boek van Hans "Zelf de Bob Evers strip maken", c.q. "Striptekenen, hoe doe je dat eigenlijk?"
En natuurlijk van Frank: "Stripscenarioschrijven voor Dummies?"
Hulde, en ga door a.j.b.!
Hallo Hans,
Leuke reactie, voorals dat stukje over je experimenteerzucht en onverantwoord gedrag. Je lijkt wel een politicus.
Tja, ik ben wel een beetje zuur over Eppo maar ik ben vooral abonee geworden omdat ik de strips een impuls wil geven. Maar waat ik niet tegen kan is voorgelogen worden. Van politicie accepteer ik dat nog wel, die zijn door mijn buren gekozen (ik heb echt op een andere partij gestemd) maar van Rob van Bavel accepteer ik dat niet ;-)
Anyway, nu snel weer gaan tekenen Hans!
PS waarom geen speciale editie met een "making off" erin, die schetsen zijn mooi en de teksten kunnen jullie voor een deel van de blog hergebruiken. 1 aanmelding heb je al binnen...
Dank, dank voor jullie aardige woorden! Voor mij ook erg leuk om af en toe zo es voor me uit te filosoferen, hoor!
Speciale "Making of" edities gaan in de toekomst absoluut nog wel es komen. Misschien nu nog een beetje te vroeg.
Een reactie posten