dinsdag 5 januari 2010

Verhalen uit het Winterwoud






























4 opmerkingen:

Otto zei

Wederom leuk om te lezen.
Toch wel een paar vragen. Ik vroeg mij af hoe dat met betaling zit en rechten.
Zo is er een gag gepubliceerd die je al heel lang geleden geschreven heb. Krijg je daar voor betaald als je ‘m inlevert of pas als deze wordt gepubliceerd?
Krijg je ook nog een soort royalties als het verhaal later in een andere vorm (bv een “dubbeldik vakantiealbum”) wordt gepubliceerd of voor een 2de maal wordt gepubliceerd of mag de uitgever daar mee doen wat ze willen.
Verder geef je wel eens aan dat een tekenaar er iets heel anders van maakt van wat jij had bedoeld. Met Hans heb je direct contact maar soms wordt iets voor de Donald Duck door een tekenaar in het buitenland uitgewerkt. In hoeverre heb je daar invloed op (uiteindelijk staat jouw naam er ook onder).

Frank Jonker zei

Ha Otto,

Dank je voor de complimenten. Gelukkig krijg ik altijd meteen betaald als een scenario is goedgekeurd door een uitgever of redactie is goedgekeurd. Het werk van een scenarist is toch al high-risk (logisch gezien altijd 50% kans dat je verhaal niet wordt goedgekeurd en je dus niets betaald krijgt voor je werk), dus als ik ook nog eens negen jaar op m'n geld moest wachten, zou ik, denk ik, een ander vak kiezen. :-)

Een uitgever wil natuurlijk ook zoveel mogelijk doen met een strip, en meestal staan dat soort dingen in een uitgave-contract geregeld. Daar staat in wat de uitgever zoal wel en niet met een strip mag doen. En al die dingen die wel mogen, leveren meestal via royalties wel een extra zakcentje op. :-)
Bij Disney is het wat ingewikkelder omdat de strippersonages allemaal onder het Amerikaanse auteursrecht vallen en de Nederlandse uitgever dus ook met een licentie werkt. Gelukkig voor de schrijvers en tekenaars valt er bij een albumuitgave, via het leenrecht (de uitleningen in de bibliotheken), toch nog een leuk extraatje te verdienen. Maar je begrijpt, het is een erg leuk vak, maar je wordt je er niet rijk van.:-)

En die tekenaars, tja, daar heb je maar heel weinig invloed op. Als een buitenlandse tekenaar m'n verhaal getekend heeft, zie ik het pas als het verhaal gepubliceerd wordt. Bij de Nederlandse Ducktekenaars eigenlijk ook, op de keren na dat de een bij de ander op bezoek of dat er het een en ander via de mail binnenkort. Maar ik heb eigenlijk nog nooit gevraagd om iets drastisch te veranderen. Bij Bob Evers of bijvoorbeeld Het Van Walraven Testament heb ik een laatste tekstredactie voordat het album gedrukt wordt en dan kan ik eventueel teksten aanpassen in scene's die anders zijn getekend dan ze in het scenario stonden. Maar ook dan heeft de tekenaar toch het laatste woord over het tekenwerk. :-)

Hartelijke groeten,

Frank

Otto zei

Enorm bedankt voor je uitleg. Ben zelf ook begonnen met een scenario te schrijven (nou ja, meer de synopsis) en dat is al een hele klus. En straks per plaatje de scene beschrijven en de teksten.
Heb ik toch wel weer wat vragen hoor.
Wat is voor jou een goed scenario en op welk scenario ben je het meest trots? Hoe zit het met rechten, je hoort wel eens dat sommige muziek erg op elkaar lijkt en dat leidt dan tot een rechtszaak. Het gebeurt ook wel eens met boeken (bv J.K. Rowling heeft gejat van Tolkien’s Lord of the Rings wat onzin is want ze heeft het gejat van Paulus de Boskabouter (Eucalypta))
Heb je wel eens voor een ander medium dan strips een scenario geschreven? Televisie en theater verdienen wel heel aardig.

Frank Jonker zei

Ha Otto,

Wat is een goed scenario? Pfoe, goede vraag! Voor mij is een goed scenario vooral een goed verteld verhaal. In elk geval een verhaal dat vanuit de karakters verteld wordt. En verder dat je na het lezen het gevoel hebt dat het goed is en dat alles in het verhaal klopt. Dus dat bijna meteen aan het begin duidelijk wordt waar het over zal gaan, diverse karakters op hun eigen manier iets bijdragen aan het verloop van het verhaal en de uiteenlopende plotlijnen die stapje voor stapje weer in elkaar gevlochten worden en zo naar de (verrassende) ontknoping toe werken. En natuurlijk ook een goede spanningsboog, niet alleen voor het verhaal zelf, maar ook van pagina tot pagina. Zodat iedere pagina weer uitnodigt om de volgende te lezen. Maar veelal is dat dan allemaal het resultaat van schrijven en daarna heel wat herschrijven.
Het scenario van 'Kerstfeest voor Krotdorp' van Carl Barks is wat mij betreft nog steeds een heel goed voorbeeld van hoe een scenario geschreven moet worden. maar bijvoorbeeld ook 'Asterix en het 1ste Legioen' van René Goscinny en 'De bovenbazen' van Marten Toonder.
Wat m'n eigen werk betreft is voor mijn gevoel "De jacht op het koperen kanon" een goed scenario geworden, maar ja, dat is dus nog niet gepubliceerd en zelfs nog niet getekend. Over 'Het Van Walraven Testament' ben ik ook nog steeds heel tevreden en misschien het Donald Duck Sinterklaasverhaal uit de special van dit jaar, 'Het verdwenen snoepgoed', (H24186). Dat kan ik na vijf jaar nog steeds lezen zonder dat ik denk dat ik dit of dat toch anders had moeten doen. Idem eigenlijk voor het Willie Wortelverhaal 'De Ei-factor'
(H 27063). Een kortje weliswaar, maar voor mijn gevoel klopt daar alles van begin tot het eind en van plaatje tot plaatje.

Bij strips heb ik eigenlijk nog nooit gehoord dat er rechtszaken over elkaars verhalen worden gevoerd. Er zitten natuurlijk ook nog uitgevers en redacties tussen en die kennen de markt ook van A tot Z, dus mocht iemand het ooit in zijn hoofd halen een verhaal van een andere auteur van de eerste tot de laatste pagina te kopieren, dan zal zo'n product waarschijnlijk niet eens door de voorselectie heen komen.

En nee, helaas nog nooit voor tv, theater of film geschreven. Ik heb bedragen gehoord van 17000 euro voor het scenario van één aflevering van een tv-serie. Voorlopig bevalt het schrijven van strips me nog steeds heel goed, maar wie weet, als het ooit wat minder wordt... :-)

In elk geval heel veel succes met zowel synopsis als scenario. Maak er iets moois van.

Hartelijke groeten,

Frank